Tội phạm công nghệ cao, hay còn gọi là tội phạm mạng, là những hành vi phạm tội sử dụng công nghệ thông tin và internet để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật. Các phương thức và thủ đoạn của tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi, và dưới đây là 6 phương thức và thủ đoạn phổ biến mà tội phạm công nghệ cao thường sử dụng:
1. Lừa đảo qua mạng (Phishing)
- Mô tả: Tội phạm sử dụng các email, tin nhắn hoặc website giả mạo để lừa người dùng cung cấp thông tin cá nhân như mật khẩu, thông tin tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng, v.v. Các tin nhắn hoặc trang web này thường trông rất giống với những trang web hoặc email chính thức của các tổ chức uy tín.
- Thủ đoạn: Chúng giả mạo các ngân hàng, các tổ chức tài chính, hoặc các dịch vụ lớn như Google, Facebook, để yêu cầu người dùng cung cấp thông tin đăng nhập hoặc xác nhận tài khoản.
2. Tấn công từ chối dịch vụ (DDoS – Distributed Denial of Service)
- Mô tả: Tấn công DDoS là một phương thức khiến website hoặc dịch vụ trực tuyến bị tê liệt bằng cách gửi một lượng lớn yêu cầu truy cập từ nhiều nguồn khác nhau, làm quá tải hệ thống và không thể hoạt động bình thường.
- Thủ đoạn: Tội phạm công nghệ cao sử dụng botnet (mạng lưới máy tính bị nhiễm phần mềm độc hại) để gửi hàng triệu yêu cầu đến một server, khiến server đó không thể đáp ứng được các yêu cầu hợp lệ, làm ngừng hoạt động của dịch vụ hoặc website.
3. Mã độc và phần mềm tống tiền (Ransomware)
- Mô tả: Mã độc (malware) là phần mềm có hại được cài vào máy tính để ăn cắp thông tin hoặc phá hoại hệ thống. Ransomware là một loại phần mềm độc hại mã hóa dữ liệu của người dùng và yêu cầu người dùng trả tiền chuộc (thường là tiền điện tử như Bitcoin) để giải mã dữ liệu.
- Thủ đoạn: Tội phạm gửi email lừa đảo hoặc chèn mã độc vào phần mềm tải về, khi người dùng mở tệp hoặc truy cập website chứa mã độc, dữ liệu của họ sẽ bị mã hóa và yêu cầu một khoản tiền để giải cứu.
4. Lừa đảo qua mạng xã hội (Social Engineering)
- Mô tả: Tội phạm lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dùng về các mối đe dọa trên mạng xã hội để chiếm đoạt thông tin cá nhân hoặc tài khoản của nạn nhân.
- Thủ đoạn: Họ có thể giả mạo người quen của nạn nhân, gửi tin nhắn yêu cầu giúp đỡ hoặc khuyến khích nạn nhân nhấp vào liên kết nguy hiểm. Một ví dụ là giả danh bạn bè hoặc người thân trên Facebook, yêu cầu nạn nhân cung cấp mã xác nhận tài khoản hoặc gửi tiền.
5. Chiếm đoạt tài khoản (Account Takeover)
- Mô tả: Tội phạm sử dụng các phương thức như đoán mật khẩu, đánh cắp mật khẩu qua phishing hoặc dùng phần mềm để xâm nhập vào tài khoản của người dùng (email, ngân hàng, mạng xã hội, v.v.) để chiếm đoạt quyền điều khiển tài khoản đó.
- Thủ đoạn: Tội phạm có thể sử dụng các công cụ bẻ khóa mật khẩu hoặc dựa vào các dữ liệu bị rò rỉ từ các vụ hack trước đó để có quyền truy cập vào các tài khoản cá nhân, rồi thay đổi mật khẩu, thông tin liên lạc và thực hiện hành vi gian lận.
6. Tấn công và xâm nhập hệ thống (Hacking)
- Mô tả: Đây là phương thức xâm nhập vào các hệ thống máy tính hoặc mạng của tổ chức, doanh nghiệp để đánh cắp dữ liệu quan trọng, phá hoại hệ thống hoặc thực hiện các hành vi bất hợp pháp khác.
- Thủ đoạn: Tội phạm công nghệ cao có thể sử dụng các lỗ hổng bảo mật, phần mềm khai thác (exploits) hoặc thậm chí các công cụ brute force để xâm nhập vào hệ thống, chiếm quyền kiểm soát các máy chủ, cơ sở dữ liệu, và sau đó yêu cầu tiền chuộc hoặc bán dữ liệu đánh cắp được.
Cách phòng tránh tội phạm công nghệ cao:
- Cập nhật phần mềm bảo mật: Luôn cập nhật hệ điều hành và phần mềm bảo mật để bảo vệ khỏi các lỗ hổng.
- Sử dụng mật khẩu mạnh và xác thực hai yếu tố (2FA): Đảm bảo tài khoản trực tuyến được bảo vệ bởi mật khẩu mạnh và xác thực hai yếu tố.
- Cẩn trọng khi nhấp vào liên kết: Không nhấp vào liên kết lạ trong email, tin nhắn hoặc mạng xã hội.
- Sao lưu dữ liệu thường xuyên: Để phòng tránh các cuộc tấn công ransomware, bạn nên sao lưu dữ liệu quan trọng thường xuyên.
- Cài đặt phần mềm bảo mật và chống virus: Cài đặt các phần mềm diệt virus để giúp phát hiện và ngăn chặn các mã độc.
Tội phạm công nghệ cao đang ngày càng trở nên phức tạp và tinh vi, vì vậy việc nhận thức và phòng tránh các nguy cơ này là rất quan trọng để bảo vệ tài khoản và thông tin cá nhân của mình trên không gian mạng.
